А.Амартүвшин: Хагас коксон шахмал түлш хэрэглэснээр агаарын бохирдлыг 45 хувиар бууруулна ~ Suvag.mn

Агаарын бохирдлыг бууруулах үндэсний хороо өчигдөр хуралдаж, хагас коксон шахмал түлшийг өнөөдрөөс борлуулах шийдвэрийг гаргасан. Өнөөдөр нийслэлийн долоон дүүргийн гэрээт борлуулалтын 331 цэгээр 1535 тонн сайжруулсан шахмал түлш, 940 тонн хагас коксон шахмал түлшийг борлуулж байна. Улаанбаатар хотын 23 агуулахад хагас коксон шахмал түлш, сайжруулсан түлшний 35 мянган тонн аюулгүй нөөцийг бүрдүүллээ. Энэ талаар нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч А.Амартүвшин болон холбогдох албаныхан мэдээлэл өглөө.

Нийслэлийн Засаг даргын орлогч А.Амартүвшин “Энэ сард 62 мянган тонн, улмаар сар бүр 50-60 мянган тонн хагас коксон шахмал түлш авч, нэгдүгээр сарын сүүлээр 306 мянган тонн хагас коксон шахмал түлшийг борлуулж дуусна. Өнөөдөр “Тавантолгой түлш” ХХК-ийн үйлдвэр дээр хэрэглээнд гарахад бэлэн болж шуудайлсан 12 мянган тонн хагас коксон шахмал түлш байна. Айл өрхүүд өөрсдийн сонголтоор сайжруулсан түлш, хагас коксон түлшнээс худалдаж авна. Галлагаа, хэрэглээний хувьд адилхан. Хагас коксон шахмал түлшний илчлэг сайжруулсан түлштэй төстэй учраас зуухны ул ширэм хайлах боломжгүй. Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлын 56 орчим хувь нь нүүрсний утаанаас гарч байгаа. Хагас коксон шахмал түлш хэрэглэснээр нүүрснээс гарч байгаа агаарын бохирдлын 28 хувийг бууруулна. Улаанбаатар хотын нийт агаар орчны бохирдлыг 40-45 хувь хүртэл бууруулах боломжтойг ШУА-ийн Хими, химийн технологийн хүрээлэнтэй хамтарч судалсан. Мөн энэ жил НҮБ-ын Хүүхдийн сантай хамтарч агаарын бохирдлын хортой шинж чанар хэрхэн буурсныг судална” гэв.

Нүүрсэн хатуу түлшний хувьд хамгийн дээд зэргээр боловсруулсан хагас коксон шахмал түлшийг шилжилтийн үед ашиглаж байгаа бөгөөд нийслэлд гэр, байшин дулаалах, хийн түлшинд шилжих ажлыг үе шаттай хийж, одоогийн байдлаар 5000 айл өрхийг дулаалж буй. 2027 он хүртэл 110 мянган айл өрхийг хийн түлшинд шилжүүлэхээр төлөвлөсөн. Хатуу түлш буюу нүүрс түлж буй 172 мянган өрхийн 110 мянган өрх нь хийн түлшинд шилжиж, үлдсэн айл өрхүүд гэр хорооллыг орон сууцжуулах төслүүдээр дамжуулан орон сууцанд орох төлөвлөлттэй. Тухайлбал, Сэлбэ хотын төсөлд 10 мянга гаруй өрх, Шархад, Баянхошуу, Ханын материал орон сууцжуулах төслүүдийн хүрээнд айл өрхийг орон сууцжуулах юм. Нийслэлээс 2028 оноос өмнө хэрэглээний нүүрсийг халах, хийн түлшинд шилжих ажлыг зохион байгуулахаар зорилго тавин ажиллаж байна.

Мэдээллийн үеэр сэтгүүлчид дараах асуултад хариулт авсан юм.

-Хагас коксон шахмал түлш түлэхэд угаарын хийн эрсдэл байгаа юу?

Нийслэлийн Засаг даргын орлогч А.Амартүвшин:

-Нүүрс, мод, аргал, цаас юу ч түлсэн тодорхой хэмжээнд угаарын хий ялгарна. Угаарын хий их, дунд, бага гэдэг асуудлыг л ярина. Хагас коксон шахмал түлшийг түүхий нүүрстэй харьцуулахад угаарын хийн агууламж 80 орчим хувиар бага. Сайжруулсан шахмал түлштэй харьцуулахад 40-45 хувиар бага байгаа. Угаарын хийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх ажлын хүрээнд ухаалаг систем рүү шилжиж, 120 гаруй мянган айлд ухаалаг угаар мэдрэгчийн төхөөрөмжийг суурилуулсан. Дахин 22 мянган айл өрхийг системд холбох ажил явагдаж байна. НИТХ-аар төсвийн тодотголд нэмүүлж, 45 мянган айл өрхөд угаар мэдрэгч нэмж суурилуулахаар болж байна. Нийт гал түлж байгаа 172 мянган айлыг ухаалаг угаар мэдрэгчийн нэгдсэн системд холбосноор 5 секунд хүрэхгүй хугацаанд угаар мэдрэгч ажиллахад ойрын хүмүүст нь мэдээлэл хүргэгдэнэ. Хэрэглэгчид утсаа аваагүй тохиолдолд Хэрэглэгчдэд үйлчлэх төвийн алба хаагчдад 5-7 минутын дотор тухайн айлд очиж, шууд арга хэмжээ авахаар төлөвлөөд байна.

-Хагас коксон шахмал түлшний борлуулалт, нөөцийн тухайд?

“Тавантолгой түлш” ХХК-ийн Борлуулалтын албаны дарга О.Мишээл:

-“Тавантолгой түлш” ХХК-ийн үйлдвэр дээр өдөр бүр 30-64 вагон шахмал түлш бууж байна. Нийслэлийн долоон дүүрэгт Улаанбаатар хотын 23 агуулахад хагас коксон шахмал түлш, сайжруулсан түлшний 35 мянган тонн аюулгүй нөөцийг бүрдүүлсэн. Иргэд урьдын адил долоо хоногт долоон шуудай түлш худалдан авч байгаа. Сайжруулсан шахмал түлш улаан шуудайтай 3750 төгрөг, 25 кг шуудайтай хагас коксон шахмал түлш 5000 төгрөгөөр борлуулагдаж байна. Иргэд өөрсдийн сонголтоор түлшээ худалдан авна. Хагас коксон шахмал түлш нь олон улсын MNS2025 тохирлын гэрчилгээтэй.“Хотула” апп болон “Сайн” карт, иргэний үнэмлэхийн QR кодыг уншуулан түлшээ авах боломжтой.